Wat is HSP? Uitleg, uitdagingen, voordelen en tips
Als HSP (hoogsensitief persoon) komen prikkels vanuit de omgeving sterker binnen dan bij iemand die niet hoogsensitief is. Hierdoor ben je bijvoorbeeld gevoeliger voor licht en geluiden, maar ook voor emoties van anderen. Welke uitdagingen brengt dit met zich mee? Hoe kun je jezelf beschermen tegen overprikkeling? En hoe zorg je ervoor dat je als HSP dicht bij jezelf weet te blijven? Zodat je niet het leed van de wereld op je schouders draagt, maar zonder schuldgevoel gelukkig kunt zijn? In deze blogpost lees je wat hoogsensitiviteit betekent, welke uitdagingen en valkuilen ermee gemoeid gaan én welke tips jou als HSP kunnen helpen.
Wat is HSP?
HSP staat voor hoogsensitief persoon. Het is inmiddels wetenschappelijk bewezen dat het brein van HSP’s anders werkt dan bij niet-HSP’s. Bepaalde delen van het brein van een HSP zijn actiever, of worden sneller geactiveerd. Hierdoor denk je als HSP anders en beleef je de wereld op een andere manier. Zintuiglijke waarnemingen komen sterker en gedetailleerder binnen, met als gevolg dat daar ook intenser op wordt gereageerd.
De informatie die bij jou als HSP binnenkomt wordt diepgaand verwerkt, wat wil zeggen dat het brein ontzettend druk is met overdenken wat de situatie voor jou betekent, en hoe je hier het beste op kunt reageren. Dit maakt dat je als HSP verder vooruitdenkt dan gemiddeld. En dat je daardoor bijvoorbeeld een werkproject heel goed weet aan te vliegen.
Ook op andere vlakken heeft het voordelen om hoogsensitief te zijn. Zo kun je meestal intenser genieten van kunst, lekker eten of muziek. En daarnaast ben je als HSP heel empatisch. Je kunt je goed inleven in een ander, zowel wat betreft hun emoties als hun standpunten. Is iemand in jouw omgeving bezorgd, verdrietig of somber? Dan pik jij dit direct op. HSP’s zijn hierdoor erg zorgzaam voor anderen. Een mooie eigenschap.
Maar behalve voordelen brengt hoogsensitiviteit ook zeker uitdagingen met zich mee.
Bij jezelf blijven als HSP | Uitdagingen en valkuilen
De grootste valkuilen van een HSP op een rij:
- Veel piekeren
Doordat jouw brein zo actief is en alles overdenkt zie je niet alleen mogelijkheden en oplossingen, maar vaak ook alle minder prettige scenario’s. Je kunt het als HSP daarom lastiger vinden om beslissingen te maken en los te komen van jouw (pieker)gedachten. - Andermans behoeften boven die van jezelf stellen
Omdat je anderen zo goed aanvoelt, begrijp je ook waar zij behoefte aan hebben. En kun je hun behoeften en emoties lastig negeren. Soms neem je iemands emotie zelfs letterlijk over. Daarom ben je al snel geneigd om de wensen en behoeften van anderen boven die van jezelf te stellen. Blijf je te lang vooral gefocust op wat voor anderen belangrijk is? Dan voel je steeds minder goed aan waar jij zélf behoefte aan hebt. - De neiging om op elke prikkel van buitenaf te reageren
Je bent als HSP geneigd om altijd te voldoen aan verwachtingen van anderen. Dit maakt jou een harde werker en loyaal naar je omgeving. Maar ook hierbij kun je voorbijgaan aan jouw eigen behoeften. Een stapje terugdoen als je voelt dat je rust nodig hebt, is lastig maar nodig. Wacht je hier te lang mee? Dan kun je opgebrand raken en bijvoorbeeld emotioneler gaan reageren op je omgeving. Je kunt zelfs in een burn-out terechtkomen.
Blijf jezelf als HSP | 3 tips
Met jouw extra gevoeligheid voor prikkels van buitenaf, kost het dagelijks leven jou meer energie dan anderen. Hierdoor heb je vaak moeite om met je aandacht bij jezelf te blijven. Bijvoorbeeld als je met hoge verwachtingen te maken hebt, maar vooral ook als een ander het moeilijk heeft. Het kan lastig zijn om je op je eigen leven te concentreren en zonder schuldgevoel gelukkig te zijn. Om te genieten van het moment, als je tegelijkertijd het leed van de ander voelt.
Toch heb jij altijd recht op jouw eigen geluk, en hoeft jouw geluk ook niet af te doen aan het geluk van een ander. Het is voor jouw gezondheid zelfs noodzakelijk om je bijtijds op jezelf te focussen en te doen waar jij zelf behoefte aan hebt. Hoe doe je dit, met alle valkuilen die op de loer liggen? Met onderstaande tips kun je makkelijker bij jezelf blijven als HSP.
Tip 1
Uit je hoofd, in je lijf
Je kunt jouw brein afleiden van overdenken en piekeren, door het te ‘dwingen’ om de aandacht naar het lijf te sturen. Omdat je je niet op twee dingen tegelijk kunt focussen, kalmeer je op deze manier automatisch jouw zintuigen en sluit je je af voor prikkels van buitenaf. Je kunt je aandacht op jouw lichaam richten met behulp van een sport of een meditatie die gericht is op lichaamsbewustzijn. Ook kun je een wandeling maken waarbij je heel bewust je voeten op de grond zet en voelt hoe jouw lichaam zich tijdens het lopen beweegt.
Een fijne meditatie is bijvoorbeeld een body scan. Deze kun je zowel liggend als zittend doen. Breng jezelf eerst tot het punt van ontspanning waarbij je een diepe, rustige ademhaling hebt. En ga vervolgens heel bewust met je aandacht langs alle delen van je lichaam, van top tot teen. Probeer daarbij te voelen wat je in elk lichaamsdeel ervaart. Voel bijvoorbeeld hoe je lijf contact maakt met de ondergrond. Op YouTube zijn verschillende bodyscan-meditaties te vinden, sommigen speciaal voor HSP’s
Tip 2
Leer jezelf en jouw behoeften beter kennen
Om je niet te verliezen in het steeds willen voldoen aan andermans behoeften, is het goed om te weten wat voor jou persoonlijk belangrijk is. Wat heb jij nodig om – zowel emotioneel, mentaal als energetisch – in balans te blijven? Waar krijg je energie van? En ook: wat kost jou (te) veel energie? Als je dit helder hebt, kun je jouw leven daar bewust(er) op afstemmen. Zo kun je er bewust voor kiezen om wat minder sociale afspraken achter elkaar in te plannen als je denkt dat je hierdoor minder snel uitgeblust raakt. Ook kun je jouw omgeving duidelijker en sneller laten weten waar jij zelf behoefte aan hebt. Door jouw directe omgeving te laten weten wat jouw valkuilen zijn, kunnen ze hier meer rekening mee houden.
Tip 3
Begrijp (de grenzen van) jouw verantwoordelijkheid
Zie je dat een dierbare het moeilijk heeft? Dan kan het enorm lastig zijn om hier niet volledig in te worden meegezogen. Natuurlijk kun je een luisterend oor bieden, hierin komt jouw hoogsensitiviteit goed van pas. Maar om als HSP bij jezelf te blijven is het noodzakelijk om voldoende afstand te bewaren tot de situatie van de ander. Wat jou hierin kan helpen is het besef dat jij niet de hele wereld op je schouders hoeft te dragen. Hier wordt niemand beter van, want het cliché is waar: je kunt pas goed voor een ander zorgen als je eerst voor jezelf zorgt.
Met aandacht luisteren en iemand emotioneel en/of praktisch ondersteunen, is een hele mooie manier om iemand bij te staan – meer hoef je niet te doen. Voel je in zo’n situatie dat je toch moeite houdt om bij jezelf te blijven als HSP? Plan tussentijds dan bewust momenten voor jezelf in om te ontspannen en weer dicht bij jezelf te komen.
Dicht bij jezelf blijven als HSP kan dus een uitdaging zijn, maar is ontzettend belangrijk om in deze wereld vol prikkels goed in balans te blijven. Kom je er ondanks bovenstaande tips zelf niet uit? Een (hypno)therapeut, psycholoog of coach kan jou de handvatten geven waarmee het wel lukt.
Op de hoogte blijven van mijn blogs en updates? Volg mijn bedrijfspagina op Instagram en/of houd deze website in de gaten!